14000 کیلومتر خط لولـه استراتژیک

در حال حاضر چه مقدار خطوط نفتی در کشور راه‌اندازی (احداث) شده است؟

شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران مسئول بهره‌برداری و نگهداری از خطوط لوله انتقال نفت خام خوراک پالایشگاه‌ها و همچنین خطوط انتقال فرآورده‌های تولیدی پالایشگاه‌ها و احتمالا فرآورده‌های وارداتی به مراکز عمده مصرف به انبارهای شهر در مناطق مختلف است. این شرکت مجموعا چیزی حدود 14 هزار کیلومتر خط لوله در دست بهره‌برداری دارد که حدود 9500 کیلومتر خطوط انتقال فرآورده‌ها و حدود 4500 کیلومتر خطوط انتقال نفت خام است.

چند لیتر نفت روزانه از پالایشگاه‌ها به انبارها و مراکز توزیع انتقال داده می‌شود؟

میزان انتقال فرآورده‌ها از طریق خطوط لوله حدود 150 میلیون لیتر در روز است، اما به دلیل طولانی بودن برخی از مسیرها، عموما از چند مسیر کار توزیع انجام می‌شود؛ فرآورده‌ای که از آبادان به تهران منتقل می‌شود، باید از تهران به سمت مشهد، ساری، رشت و تبریز انتقال یابد یا فرآورده از بندرعباس به رفسنجان و اصفهان انتقال ‌یافته و سپس از اصفهان به تهران و شهرهای دیگر منتقل ‌شود. در مجموع میزان جابه‌جایی فرآورده خطوط لوله بالای 200 تا 250 میلیون لیتر روزانه صورت می‌گیرد. میزان فرآورده انتقالی مستقیم از پالایشگاه‌ها روزانه حدود 150 میلیون لیتر است و میزان خوراک انتقال داده‌شده به پالایشگاه‌ها حدود 180 میلیون لیتر نفت خام در روز است.

خطوط لوله عمدتا همزمان با اجرای پروژه‌های پالایشگاهی در کشور احداث‌ شده‌اند و قدیمی‌ترین خط لوله اوایل سال 1335 تا 1336 شمسی به منظور انتقال فرآورده‌ها از آبادان به تهران احداث‌شده است و بر همین اساس سایر خطوط انتقال فرآورده متناسب با احداث پالایشگاه‌های جدید برای تأمین خوراک و انتقال فرآورده‌ها راه‌اندازی شده است. در سال 1370 بندرعباس آخرین شهر در زمینه بهره‌برداری خطوط لوله درزمینه انتقال فرآورده‌های تولیدی پالایشگاه‌ها بوده است و اگر باز پالایشگاه جدیدی ساخته شود قطعا برای تأمین خوراک و فرآورده‌های آن، به احداث خطوط جدید نیاز است. براساس آمار کلی در حال حاضر حدود 12 منطقه براساس اولویت احداث خطوط لوله در کشور راه‌اندازی شده است. این خطوط برحسب برنامه‌های توسعه پالایشی احداث می‌شود. بخشی از کار این شرکت علاوه بر بهره‌برداری خطوط لوله و انتقال روزانه 330 تا 350 میلیون لیتر نفت خام و فرآورده، تعمیر و نگهداری خطوط، مجموعه مراکز انتقال نفت، تلمبه خانه‌ها و تأسیساتی که روی خطوط قرارگرفته و همچنین در کنار شبکه خطوط لوله، شبکه مخابرات صنعتی که هدایت عملیات و ارتباطات مراکز انتقال نفت و تاسیسات را به عهده دارد، احداث شده است.

خطوط با چه استانداردهایی آزمایش و نصب می‌شوند؟

اصولا صنعت نفت با استانداردهای معتبر بین‌المللی سر و کار دارد و استاندارد کارهای نفتی IPS است که براساس استانداردهای مرجع یا استانداردهای API آمریکا یا در برخی مواقع با استانداردهای کشور انگلیس یا کشورهای دیگر است اما درمجموع سطح صنعت نفت، استاندارد مرجع در بخش‌های گوناگون بخصوص در بخش‌های مرتبط با خطوط لوله، استاندارد IPS (Iranian petroleum standard) مورد استفاده است. طراحی و احداث خطوط و تجهیزات بر همین اساس صورت می‌گیرد و در انتهای عملیات احداث براساس استانداردهای بین‌المللی مراحل آزمون و راه‌اندازی خطوط صورت می‌گیرد و در تمام دوره بهره‌برداری عملیات پایش وضعیت، برنامه‌های نگهداری و تعمیرات متناسب با مراجع استانداردهای جاری اعمال و در تمام مدت، پایش وضعیت خطوط و تجهیزات و برنامه‌های درزمینه نگهداری و تعمیر خطوط نیز به همین منوال انجام می‌شود.

میزان گازوئیل فرآورشی در روز چقدر است و چگونه منتقل می‌شود؟

میزان مصرف گازوئیل فرآورشی روزانه حدود 95 میلیون لیتر تولید است و میزان مصرف داخلی حدود 70 الی 73 میلیون لیتر و مابقی صادراتی است. البته در فصل سرد سال همانند زمستان امسال که میزان مصرف گاز نسبتا زیاد است، گازوئیل به‌عنوان جایگزین سوخت گاز برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها تحویل داده می‌شود. بر همین اساس ممکن است میزان مصرف گازوئیل در این فصل با میزان تولید برابر شود، ولی در فصل‌های دیگر سال، با کاهش مصرف گاز، حدود 20 تا 25 میلیون لیتر مازاد گازوئیل در سال جاری داشته‌ایم.

صادراتمان به کدام کشورهاست؟

تا آنجا که بنده اطلاع دارم صادراتمان به کشورهای افغانستان، عراق و از طریق خلیج‌فارس برای تأمین سوخت کشتی‌ها یا مصارف گوناگون از طریق بندرعباس و ماهشهر صورت می‌گیرد.

دولت اعلام کرد 5 درصد از درآمدهای هدفمندی به شرکت خطوط لوله و مخابرات اختصاص می‌یابد، در این پنج‌ساله چقدر از این هزینه‌ها به شما اختصاص‌یافته و در چه پروژه‌هایی به کار گرفته‌شده است؟

اگر این موضوع اتفاق می‌افتاد بسیار خوشایند بود، اما در حقیقت و متأسفانه در متن اولیه قانون به بازسازی و نوسازی خطوط لوله اشاره‌شده و در سال‌های بعد، مخازن نفت و پالایشگاه‌ها نیز به آن اضافه‌شده است. بنابراین با توجه به‌اضافه شدن موارد گوناگون در قانون، سهم خطوط لوله هر سال کمتر از سال قبل خود شده و کل مبلغ تخصیص داده شده به این شرکت کمتر از 20 درصد مبالغ پیش‌بینی‌شده درقانون بوده و تمام مبلغ ذکرشده تخصیص نیافته است. البته بخشی از این مبلغ برای اجرای پروژه‌های خطوط لوله جدید که به شرکت خطوط لوله و مخابرات ایران تحویل داده می‌شود، به پروژه‌های شرکت ملی و مهندسی ساختمان نفت ایران اختصاص داده شده است.

مهدیه آخوندزاده