بمب ساعتی چهارشنبه آخر سال روشن شد

سال‌های سال است که ما در اغلب موارد همان روش اول را انتخاب می‌کنیم. مدعای این استدلال هم کرور کرور سوخته و مصدوم در چهارشنبه‌ سوری هر سال است.

سه کشته، ۲۲ مورد قطع عضو، دو مورد تخلیه چشم و بیش از 400 مجروح با سوختگی‌های شدید، فقط یک گوشه کوچک از تلفات چهارشنبه‌ سوری سال گذشته است. خوش‌خیالی است اگر فکر کنیم که در چهارشنبه‌ سوری امسال هم مشابه این تلفات تلخ، اتفاق نیفتد.

حتی در مرحله درمان مصدومان چهارشنبه‌ سوری هم مشکل جدی داریم. با توجه به این که سوختگی را باید در صدر اتفاقات تلخ چهارشنبه‌ سوری نشاند، کشور ما با کمبود شدید تخت سوختگی مواجه است بنابراین اگر به فکر ترقه‌بازی و آتش‌بازی‌های هولناک در این شب هستید، باید مطلع باشید که براساس آمارهای رسمی، ما حدود 150هزار مورد سوختگی در سال داریم و به گفته رئیس بیمارستان سوختگی مطهری، فقط 800 تخت ویژه سوختگی اما به گفته وزیر بهداشت، به بیش از 1300 تخت بیمارستانی برای بیماران سوختگی و حداقل ۳۰۰ تخت ICU سوختگی نیاز داریم.

اگر کمبود شدید تخت سوختگی را در کنار حوادث چهارشنبه‌ سوری بگذارید، می‌بینید که عاقلانه‌ترین راه این است که در این شب از رفتارهای پرخطر اجتناب کنید؛ زیرا در صورت بروز سوختگی باید این احتمال تلخ را بدهید که تخت سوختگی خالی پیدا نکنید.

دیروز هم رئیس بیمارستان سوختگی مطهری، تنها بیمارستان سوختگی پایتخت با توجه به حوادث تلخ چهارشنبه‌ سوری‌های هر سال هشدار داد: هزینه هر تخت استاندارد سوختگی، نزدیک به دو میلیارد تومان است. ما دست‌کم به 800 تخت سوختگی جدید استاندارد نیاز داریم. این درحالی است که وزیر همان طور که اشاره کردیم، رقم مورد نیاز را بسیار بیشتر از این می‌داند.

نه این که بخواهیم توی دلتان را خالی کنیم، اما اگر عاشق آتش و دود و انفجار در چهارشنبه‌سوری هستید، بهتر است بدانید که به دلیل فقر آموزش و فرهنگسازی، کمبود تخت سوختگی و استاندارد نبودن تخت‌ها، هرساله تعداد زیادی از بیماران سوختگی در ایران از دنیا می‌روند، طوری که دیروز هم محمدهادی ایازی، قائم‌مقام وزیر بهداشت در امور اجتماعی و مشارکت‌های مردمی باصراحت اعلام کرد که سالانه، 3000 بیمار بر اثر سوختگی در کشور فوت می‌کنند.

استقرار اورژانس در مسیرهای پرتردد و سابقه‌دار

هر سال فهرستی از پرخطرترین شهرها و مناطق شهری در چهارشنبه پایان سال به دست اورژانس می‌رسد. حسن عباسی، سخنگوی اورژانس تهران به جام‌جم توضیح می‌دهد: اورژانس با توجه به همین فهرست و سابقه‌ای که از محل‌های پرخطر دارد، در مناطق مختلف شهری حضور خواهد داشت و تلاش می‌کند به مصدومان این حوادث، به طور اورژانسی رسیدگی کند.

عباسی به خانواده‌ها توصیه می‌کند که در شب چهارشنبه‌ سوری تا حد امکان همراه فرزندشان باشند، زیرا تجربه چندساله به ما نشان داده نوجوانانی که به تنهایی و دور از چشم والدینشان در مراسم چهارشنبه پایان سال شرکت می‌کنند، بیشتر در معرض آسیب‌های این مراسم هستند.

استقرار اورژانس در اماکن پرتردد هم اقدام دیگری است که عباسی می‌گوید از همین حالا روی آن فکر و برنامه‌ریزی شده است: «برخلاف تصوری که مردم دارند، همیشه هم نارنجک و ترقه و آتش‌ بازی، موجب مصدوم شدن افراد در چهارشنبه پایان سال نمی‌شود، بلکه خیلی اوقات افراد در محل‌های پرتردد دچار آسیب می‌شوند. مثلا وقتی ترقه‌ای در یک منطقه پرجمعیت پرتاب می‌شود، همین عامل به هم خوردن نظم جمعیت، تلاش برای فرار کردن از خطر و در نتیجه، زیر دست و پا له شدن عابران وحوادث ناخوشایندی ایجاد می‌کند. بنابراین بهتر است افراد در این شب تا حد امکان از رفتن به اماکن شلوغ، دوری کنند.»

عباسی تاکید می‌کند که ما به هیچ وجه، «ترقه استاندارد» نداریم و خانواده‌ها نباید گول این عناوین را بخورند.

کادر متخصص درمان سوختگی هم نداریم

اگر متهم به کلیشه‌گویی نشویم، باید عنوان کنیم که در شب چهارشنبه‌سوری هم پیشگیری، خیلی بهتر از درمان است.

دکتر فریده افتخارزاده، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش در گفت‌وگو با جام‌جم نیز به همین مساله اشاره می‌کند و می‌گوید: در شرایطی که تخت سوختگی در کشور به اندازه کافی وجود ندارد و در خیلی از بیمارستان‌ها نیز کادر درمان متخصص برای سوختگی نداریم، بهترین کار این است که در شب چهارشنبه‌سوری، از انجام رفتارهای پرخطر دوری کرد.

این متخصص بیماری‌های عفونی خاطرنشان می‌کند: هرساله تعداد زیادی از افراد در شب چهارشنبه‌سوری دچار سوختگی می‌شوند و برخی از آنها هم دچار سوختگی‌های درجه 2 و 3 می‌شوند.

افتخارزاده یادآوری می‌کند که در سوختگی‌های شدید درجه 2 و بخصوص درجه 3، احتمال عفونت خون، کاهش فشار خون، نارسایی حاد کلیه، اختلالات انعقاد خون، افت هوشیاری و حتی مرگ وجود دارد.

همه این عوارض درحالی ممکن است گریبانگیر مصدومان سوختگی در چهارشنبه‌سوری شود که به گفته افتخارزاده، کشور ما در حوزه استفاده از پانسمان‌های نوین سوختگی و کادر آموزش‌دیده برای این کار نیز دچار خلأ جدی است.

روزی 10 بیمار سوختگی می‌میرند

حتی اگر تخت سوختگی هم به اندازه کافی در کشور وجود داشت، باز هم این دلیلی نمی‌شد که ما شهرها را در چهارشنبه سوری، به میدان جنگ تبدیل کنیم، اما حالا که خیلی از بیماران سوخته مجبورند پشت در بسته اتاق عمل بمانند و تخت خالی برای درمان آنها وجود ندارد، بنابراین عقل سلیم حکم می‌کند مراقبت‌های ما در این شب پرسر و صدا، دوچندان شود.

دکتر علیرضا فهیم زاد، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در گفت‌وگو با جام‌جم به زاویه دیگری از این مشکل اشاره می‌کند و می‌گوید: برای مقابله با حوادث چهارشنبه‌سوری نمی‌توان تعدادی تخت سوختگی به‌صورت فوریتی به بیمارستان‌ ها اضافه کرد؛ زیرا برای اضافه شدن هر تخت، به کادر تخصصی درمان نیاز داریم که این امکان فعلا در کشور ما وجود ندارد.

پزشک آموزش دیده، پرستار متخصص، تخت استاندارد و اعتبارات کافی، پیش نیازهای راه‌اندازی تخت‌های سوختگی در بیمارستان‌هاست که به گفته فهیم‌زاد، کشور ما در این زمینه‌ها با کمبود جدی مواجه است.

همچنین به گفته این متخصص، اتاق بیماران سوختگی باید ایزوله باشد و از سایر بیماران جدا شود تا بیمار سوختگی به عفونت مبتلا نشود، اما این امکان نیز در بسیاری از بیمارستان‌های کشور وجود ندارد.

همه این کمبودها دست به دست هم داده تا به گفته محمدجواد فاطمی، رئیس مرکز تحقیقات سوختگی دانشگاه علوم پزشکی ایران، روزانه 10 بیمار سوختگی در ایران فوت کنند. اینها شمای کلی و بدون اغراق از واقعیت‌های درمانی کشور برای درمان بیماران سوختگی است و امید می‌رود که دست کم به خاطر این کمبودهای قابل تامل هم که شده، مردم بیشتر از خودشان مراقبت کنند و امسال شاهد کاهش رفتارهای پرخطر در چهارشنبه‌سوری باشیم.

امین جلالوند - جامعه